Sultan ahmed meydanındaki Arasta çarşısının içinde bulunan mozaik müzesi, Bizans İmparatorluğundan kalan Büyük Saray’ın Kuzeydoğu avlusu olarak bilinmektedir. Restorasyon çalışmaları kapsamında 2010 yılı yazında birçok üniversiteden gelen stajyer Restorasyon öğrencileri tarafından temizliği gerçekleştirilmiştir. Bende bu çalışmalarda sınıf arkadaşlarımla birlikte yer aldım. Uzun süredir temizlenmeyen mozaiklerin üst tabakasında yoğun bir kir tabakası bulunmaktaydı. Bu kir tabakasının mozaiğin formuna zarar vermeden temizlenmesi gerekmekteydi. Mozaikler geçen süreçlerde oldukça yıpranmıştı. Bu sebeple kullanılacak malzemelerin hem temizleyici özelliği olmalıydı hem de mozaiği koruma altına almalıydı. Bazı mozaikler çok zorlandığında dökülme tehlikesiyle karşı karşıya kalabilirdi. Oldukça özenli ve hassas bir çalışma gerektiren mozaik temizliği öğrenciler tarafından başarıyla gerçekleştirildi. Kullanılan malzemenin içerik ve temini T.C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI RESTORASYON VE KONSERVASYON MERKEZ LABORATUVARI MÜDÜRLÜĞÜ tarafından gerçekleştirildi. Kullanılan malzemeler uzun testler ve araştırmalar sonunda kullanılmaya karar verildi. Mozaiklere hiç bir etki sağlamayacak malzemeler tercih edildi.
Öncelikle mozaiklere damıtılmış su tatbik edildi.
Mozaiklere tatbik edilen damıtılmış su aynı şekilde etrafındaki beton tabakaya da uygulandı.
Daha sonra mozaiklerin genel temizliğini gerçekleştirmek için özel olarak hazırlanmış temizleme solüsyonu kullanılarak ince ve hassas diş fırçası yardımıyla fırçalandı. Fırçalama sırasında oldukça hassas davranmak gerekiyordu. Mozaiklerin üzerinde bulunan özel koruma maddesine zarar vermemek gerekiyordu.
Mozaik etrafında bulunan özel olarak yapılmış beton kısmının temizliği de telli ve biraz daha büyük bir fırça yardımıyla fırçalanarak ve aynı solüsyon kullanılarak gerçekleştirildi.
Fırçalama işlemleri tamamlandıktan sonra mozaikler ve betonlar tekrar damıtılmış su ile yıkandı. Sebebi temizlik için kullanılan solüsyondaki maddelerin mozaiklerde tuzlanma ve bozulmaya neden olmamasını sağlamaktı. Damıtılmış su ile yıkanan mozaikler pamuk yardımıyla tamamen kurulanarak kalan artıklar ve mozaikler arasında kalan su damlacıkları da alındı.
Daha sonra mozaikler arasında kalan tortuları temizlemek için çöp şiş çubuklarına sarılan pamuklar yardımıyla derzlerin temizliği de gerçekleştirildi.
Temizleme işlemi sona erdikten sonra yumuşak kağıt havlu sıra sıra temizlenen bölgenin üzerine kaplandı.
Kağıt havlu ile kaplanan plakalar kağıt havlu üzerinden yumuşak fırça kullanılarak damıtılmış su ile ıslatıldı. Son adımda yapılan bu işlemin amacı son olarak kalan artık toz kalıntılarının alınmasıdır.
Kurumaya bırakılan kağıt havlular 1-3 gün arası değişken süreçlerde kuruduktan sonra toplandı.
Metinler ve Görseller : Volkan Özpolat
Yorum bırakın